Zwiedzanie zabytkowego parowozu
w Legnicy

Odrestaurowany przez PKP Cargo przy współudziale Kolei Dolnośląskich parowóz z 1943 r., usytuowany jest na terenie parkingu położonego po prawej stronie budynku dworca kolejowego w Legnicy.

Parowóz Ty2-540

Parowozy serii Ty2 to niemieckie lokomotywy typu KDL 1 – seria BR52 przejęte przez PKP po zakończeniu II wojny światowej. Lokomotywy normalnotorowe na tor o rozstawie 1435 mm, jako prosta wojenna konstrukcja, były produkowane w latach 1942-1945 na terenie Niemiec przez różnych producentów m.in. Henschel & Sohn, Orenstein & Koppe, Lokomotivfabrik Wien-Floridsdorf, Borsig, Grafenstaden, Schichau-Werke, Škoda, Maschinenfabrik Esslingen, Arnold Jung Lokomotivfabrik, L. Schwartzkopff – Berlin, Krauss-Maffei oraz na terenach polskich okupowanych przez III Rzeszę m.in. w zakładach Fablok oraz H. Cegielski – Poznań.

Prosta i ujednolicona konstrukcja parowozu wykonana z dostępnych i przede wszystkim tanich materiałów była niezawodna podczas prowadzenia działań wojennych na terenach wschodnich. Dobra izolacja termiczna w tym mały nacisk na oś nie przekraczający 15 ton była znakomitym wyznacznikiem do jazdy na torach o słabej nawierzchni, czy też odbudowanych prowizorycznie po zniszczeniach w wyniku działań wojny. Parowozy osiągały prędkość konstrukcyjną 80km/h i razem z tendrem ich masa służbowa z pełnym wyposażeniem wynosiła ok. 144 ton (masa pojazdu próżnego z tendrem to 98,05 t). Całkowita długość pojazdu to ok. 23 metry (bez tendra – 13,6 m) a osiągana moc to 1200 kW (1633 KM). Pojazdy o układzie osi 1’E h2 posiadały 5 kół napędnych o średnicy 1,4 m oraz jedno toczne z przodu o średnicy 0,85 metra. Koła napędne napędzały cylindry o średnicy 600 mm i skoku tłoka 660 mm. Parowozy połączone były z tendrami typu 30D42, 30D43, 32D43 oraz 27D47. Ciśnienie panujące w kotle parowozu o powierzchni ogrzewalnej 177,73 m2 to 16 atmosfer (1,6 MPa), powierzchnia rusztu wynosiła ok. 3,9 m2.

Po zakończeniu działań wojennych i odzyskaniu ziem przez Państwo Polskie, na ilostanie PKP rozpoczęło pracę 1206 parowozów BR52 oznaczonych wg polskich norm Ty2 i była to najliczniejsza seria pojazdów trakcji parowej na PKP. Wg polskich oznaczeń litera T oznacza rodzaj trakcji – towarowa, y – układ osi tj. 5 kół napędnych, jedno toczne z przodu a cyfra 2 oznacza parowóz konstrukcji niemieckiej. Podczas rozruchu maksymalna siła pociągowa przy spalaniu dobrej jakości węgla wynosiła ok. 170 kN co umożliwiało prowadzenie pociągów towarowych o masie 620 ton z maksymalną prędkością konstrukcyjną 80 km/h oraz pociągi o masie 1700 ton z prędkością 50 km/h po torze bez wzniesień. Parowozy te były także stosowane do prowadzenia pociągów pasażerskich.

Parowóz Ty2-540, który stoi jako pomnik obok Legnickiego Dworca Kolejowego, wyprodukowany został w sierpniu 1943 roku w niemieckim Zakładzie F. Schichau GmbH, Maschinen- und Lokomotivfabrik, Elbing w Elblągu. Ty2-540 pod zarządem Deutche Reichsbahn (DRB) nosił oznaczenie BR52 5605 a jego numer fabryczny to 3883.

Oryginalny kocioł pojazdu nosił numer fabryczny 3834 i został wykorzystany w parowozie Ty2-110. Obecnie, od 23.01.1988 roku, parowóz posiada kocioł o nr 3957 wyprodukowany w 1943, a zdemontowany z pojazdu Ty2-684, oraz od lat 90-tych XX wieku posiada tender o oznaczeniu 32D43-849 (wcześniej w latach 80-tych jeździł z tendrem 32D47).

Pojazd po wyprodukowaniu trafił do pracy w okręgu DRB Danzig, a 17.10.1945 przejęty został na stan PKP – DOKP w Gdańsku. Parowóz następnie skierowano do naprawy okresowej w Bydgoszczy Głównej, gdzie po ukończeniu tej naprawy 08.02.1946 roku obsługiwał pociągi będąc na ilostanie lokomotywowni w Bydgoszczy. Od dnia 10.04.1947 r. jego jednostką macierzystą została lokomotywownia w Pile. 25.02.1952 r. lokomotywę skierowano do obsługi tras na Mazowszu (lokomotywownia Iłowo) a od dnia 18.09.1956 roku jego pobyt rozpoczął się w lokomotywowni Wałbrzych Główny. Po dwóch latach pracy na Dolnym Śląsku parowóz trafił na ilostan lokomotywowni Warszawa Praga, miało to miejsce 23.10.1958 roku, aby ponownie, od dnia 17.01.1963 roku, powrócić już na stałe do Wałbrzycha. Jego eksploatację zakończono w 1994 roku z uwagi na brak rewizji kotła grzewczego. 25.04.1995 roku przetransportowano pojazd w stanie nieczynnym do lokomotywowni w Legnicy gdzie od października 1995 roku ustawiony został jako pomnik. 11.09.2019 roku parowóz przestawiony został w okolice Dworca Kolejowego w Legnicy, gdzie przeprowadzono odświeżenie jego wyglądu i malatury.

Do bezpłatnego zwiedzania zabytkowej maszyny grupy zorganizowane zapraszamy w dni robocze od godz. 9:00 do 14:00. Wówczas, po wcześniejszej e-mailowej rezerwacji terminu (przynajmniej z trzydniowym wyprzedzeniem), możliwe będzie zwiedzenie także wnętrza kabiny maszynisty. Prosimy o kontakt na adres parowoz@kolejedolnoslaskie.eu