Szklarska Poręba to malownicze miasto usytuowane na zboczach Karkonoszy i Gór Izerskich i Karkonoszy, stanowiące idealną bazę wypadową do górskich wędrówek z przyjaciółmi i z rodziną

Historia Szklarskiej Poręby

Szklarska Poręba to miasto liczące 6600 mieszkańców i znany kurort, położony przy linii kolejowej z Jeleniej Góry do Harrachova i Liberca oraz przy szosie Jelenia Góra – Praga, od której odchodzi boczna szosa do Świeradowa-Zdroju. Szklarska Poręba składa się z kilku większych osiedli skupionych w dolinie Kamiennej i rozrzuconych na pobliskich polanach na zboczach Gór Izerskich i Karkonoszy. Teren miasta należał od XIV w. do Schaffgotschów. Jego początków należy wiązać z powstaniem huty szkła w Szklarskiej Porębie Dolnej, wzmiankowanej w latach 1366-72. W miarę postępów wyrębu lasu, potrzebnego do rozwoju huty na powstałych w ten sposób polanach lokowano osady pasterskie. W 1490 r. w dolnej części obecnego miasta powstał pierwszy kościół. Kolejna huta założona nad Czeską Strugą powstała w 1575 r. w Szklarskiej Porębie Średniej, zaś następna jeszcze dalej w Białej Dolinie w 1617 r. Została założona przez Wolfganga Preusslera, a po wyeksploatowaniu miejscowych lasów przeniesiono ją w 1754 r. do Orla.

Początki obecnego centrum Szklarskiej Poręby wiążą się z osiadłą tu w 1578 r. uciekinierką religijną z Czech Marią Pluchovą, stąd też nazwa osiedla Marysin. Na początku XIX w. Szklarska Poręba była jedną z największych wsi w okolicy i składała się z 26 osad i przysiółków. W 1842 r. powstała duża Huta Szkła Józefina, zaś w latach 1845-47 doprowadzona szosę z Piechowic do Harrachova. W 2. poł. XIX w. rozwinęła się turystyka, zaczęły powstawać liczne malownicze hotele, pensjonaty i wille zbudowane w lokalnym stylu. Powstała także kolonia artystyczna, związana ze znanymi pisarzami Carlem i Gerhartem Hauptmannami, którzy osiedlili się w obecnym Siedmiogrodzie w 1890 r.

W 1902 r. doprowadzono linię kolejową z Piechowic do Harrachova, uzyskując połączenie z Jelenią górą i Libercem. W 1959 r. Szklarska Poręba uzyskała status miasta. Obecnie jest jednym z dwóch głównych ośrodków turystyki w Karkonoszach, tłumnie odwiedzanym przez cały rok. Na Szrenicę prowadzi wyciąg krzesełkowy, zaś na jej stokach utworzono duży ośrodek narciarski.

Stacja Szklarska Poręba Górna

Stacja Szklarska Poręba Górna powstała na zbudowanej w 1902 r. przez Pruskie Koleje Państwowe linii z Piechowic do Harrachova i Tanvaldu, stanowiącej część trasy Jelenia Góra – Liberec. Górska linia wije się po zboczach Gór Izerskich i obfituje w podjazdy i ciasne łuki. W 1922 r. linię zelektryfikowano na odcinku Jelenia Góra – Kořenov, trakcję elektryczną usunięto w 1945 r. i przywrócono na odcinku do Szklarskiej Poręby Górnej w 1987 r.  Na odcinku Szklarska Poręba Huta – Harrachov ruch pasażerski zamknięto już w 1947 r., 10 lat później ten sam los spotkał odcinek Szklarska Poręba Górna – Szklarska Poręba Huta. Ruch towarowy do Harrachova zamknięto ok. 1960 r., pozostały odcinek do zakładu przeróbki kamienia Czerwony Potok funkcjonował do 1997 r. Nieczynną linię przejął Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego. Po remoncie w latach 2009-10 uruchomiono połączenia pasażerskie na trasie Szklarska Poręba Górna – Liberec, obsługiwane przez koleje czeskie. Będący w złym stanie technicznym górski odcinek do Piechowic wyremontowano w latach 2012-13. Obecnie do Szklarskiej Poręby Górnej dojeżdżają bezpośrednie połączenia Kolei Dolnośląskich z Wrocławia.

Szklarska Poręba Dolna

Drewniany budynek dawnego dworca w stylu tyrolskim powstał w 1902 r., obecnie na przystanku nie ma funkcjonującego dworca Na wylocie w stronę Szklarskiej Poręby Górnej stała niegdyś wieża ciśnień, a bok dawnego dworca nadal stoi kolejowy dom mieszkalny.

Atrakcje i zabytki Szklarskiej Poręby

• Dawna huta szkła kryształowego Josephinenhütte (Huta Józefiny), otwarta w latach 1841-42 z inicjatywy hrabiego Leopolda von Schaffgottscha. Od 1956 r. funkcjonowała jako Julia do 2000 r., kiedy przeniesiono całą produkcję do Piechowic, a budynki opuszczono. Wokół znajdują się domy osiedla Huta.
• Dwuczęściowy wyciąg krzesełkowy na Szrenicę powstał 1962 r. i pierwotnie posiadał 1-osobowe krzesełka. W 1993 r. przebudowano go na krzesełka 2-osobowe, zbudowano wtedy położoną nieco niżej nową stację górną. Pierwszy etap trasy pokonuje 174 m różnicy wysokości, a drugi – 429 m.

• Złoty Widok – okazały próg skalny, zawieszony nad doliną Kamiennej ma ok. 20 m wysokości. Urządzono tu zabezpieczony punkt widokowy z panoramą Karkonoszy. W pobliżu znajduje się skała Chybotek. Składa się z kilku granitowych bloków, najwyższy podparty jest w dwóch miejscach, w związku z czym daje się łatwo rozkołysać. Niegdyś nazywany był Misą Cukru, wg walońskich legend znajduje się tu wejście do podziemnego skarbca.

• Kościół Bożego Ciała. Neoromańską świątynię ufundowali w latach 1884-86 Schaffgotschowie. Wewnątrz znajduje się obraz Wlastimila Hofmana „Chrystus z Eucharystią” na tle Szrenicy. Wokół budynku urządzono kalwarię. Obecnie kościołem opiekują się franciszkanie z pobliskiego klasztoru.

• Dwie świątynie w Szklarskiej Porębie Dolnej – MB Różańcowej i Niepokalanego Serca NMP. Kościół MB Różańcowej wzmiankowany był w 1488 r. jako najstarszy na terenie Szklarskiej Poręby. Obecną budowlę wzniesiono w 1652 r. i przebudowano na przełomie XIX i XX w. Na murach znajduje się kilka epitafiów z XVIII- XIX w. Naprzeciwko świątyni stoi dawny zajazd Zum Wachstein (Pod Strażniczą Skałą, obecnie ośrodek Jaś), nieco poniżej zaś rośnie pomnikowa Lipa Sądowa, pod którą odbywały się rozprawy.

• Kościół Niepokalanego Serca NMP. Barokową świątynię wznieśli w latach 1755-86 ewangelicy, klasycystyczna wieża pochodzi z lat 1820-21. Wewnątrz znajduje się barokowa ambona, obrazy Wlastimila Hofmana oraz żyrandole z miejscowych hut szkła. Pod świątynią stoi pomnik początków miasta z 2010 r., zaś naprzeciwko – dawny zajazd Nieder Schreiberhau (Szklarska Poręba Dolna), obok którego rośnie pomnikowa lipa.

• Muzeum Mineralogiczne prezentuje blisko 3000 minerałów i skamieniałości z całego świata, a także meteoryt Gibeon. Znajduje się tu także kolekcja szkieletów dinozaurów. Przed budynkiem ustawiono Las Karboński – skamieniałe pnie drzewa Dadoxylon sprzed ok. 300 milionów lat.
• Leśna Huta –  można tu obejrzeć ręczne formowanie szkła, wytop ozdób, wazonów i naczyń przy użyciu dawnych narzędzi.
• Dom Wlastimila Hofmana (1881-1970), znanego malarza nurtu symbolistycznego. Od 1947 r. mieszkał w Szklarskiej Porębie, obdarzając wiele miejsc w mieście swoimi dziełami. W jego domu znajdowało się małe muzeum, przeniesione obecnie do Muzeum Karkonoskiego w Willi Gerharta i Carla Hauptmannów, którzy osiedlili się tutaj w 1890 r. Gerhart Hauptmann był znanym dramaturgiem i powieściopisarzem, laureatem literackiej Nagrody Nobla w 1912 r.
• Wodospad Kamieńczyka, najwyższy w Karkonoszach i całych polskich Sudetach ma 27 m. Poniżej znajduje się kocioł eworsyjny o 5 m głębokości i kanion długości 100 m. Za środkową kaskadą poszukujący ametystów i pegmatytów Walończycy wykuli Złotą Jamę. Wodospad udostępniono do zwiedzania w 1890 r.  Wskutek obrywających się odłamków skalnych ściany kanionu przykryto siatką, a zwiedzanie odbywa się w kaskach. Powyżej wodospadu stoi schronisko Kamieńczyk (843 m) z lat 1992-95. Zbudowano je na miejscu Zackelfallbaude z 1872 r., rozbudowanej w latach 1923-24, która spłonęła w 1984 r.

• Wodospad Szklarki, drugi co do wysokości w Karkonoszach, ma 13,3 m. Kaskada zwęża się ku dołowi w charakterystyczny sposób, tworząc poniżej kocioł eworsyjny. Powyżej wodospadu działała niegdyś zastawka, umożliwiająca spuszczanie większej ilości wody za opłatą. Obok w 1868 r. zbudowano schronisko Kochelfallbaude, rozbudowane po 1880 r., obecnie działa jako Kochanówka. Otoczenie wodospadu tworzą lasy bukowe, stanowiące pozostałość naturalnych lasów regla dolnego.

• Rodzinny Park Rozrywki Esplanada z Parkiem Linowym Trollandia i górską kolejką grawitacyjną Alpine Coaster.
• Dinopark w Szklarskiej Porębie Średniej z wioską indiańską, dmuchańcami i kolejką.

Sprawdź aktualny rozkład jazdy pociągów Kolei Dolnośląskich do stacji Szklarska Poręba Górna: Szklarska Poręba Górna stacja PKP ➤ rozkład jazdy – bilety | Koleje Dolnośląskie (kolejedolnoslaskie.pl)

Sprawdź aktualny rozkład jazdy pociągów Kolei Dolnośląskich do stacji Szklarska Poręba Dolna: Rozkład jazdy pociągów KD i PKP | Koleje Dolnośląskie (kolejedolnoslaskie.pl)

Sprawdź aktualny rozkład jazdy pociągów Kolei Dolnośląskich do stacji Szklarska Poręba Średnia: Rozkład jazdy pociągów KD i PKP | Koleje Dolnośląskie (kolejedolnoslaskie.pl)

Sprawdź aktualny rozkład jazdy pociągów Kolei Dolnośląskich do stacji Szklarska Poręba Huta: Rozkład jazdy pociągów KD i PKP | Koleje Dolnośląskie (kolejedolnoslaskie.pl)