Sprawdź jak dojechać do Kłodzka pociągiem i odkryj fascynującą historię oraz najważniejsze zabytki tego miasta
Kłodzko – położenie i podstawowe informacje
Kłodzko to stolica historycznego regionu Ziemi Kłodzkiej, położona w Kotlinie Kłodzkiej, u ujścia Bystrzycy Dusznickiej i Ścinawki do Nysy Kłodzkiej, licząca 26740 mieszkańców. Przez miasto przebiega linia kolejowa Wrocław – Kłodzko – Międzylesie – Lichkov, stanowiąca część połączenia do Pragi. Zaczynają się tu także linie do Wałbrzycha i Kudowy-Zdroju. Przez miasto obwodnicą prowadzi także droga nr 8 Wrocław – Praga, od której odbiegają drogi: nr 33 do Międzylesia, Brna i Ołomuńca, nr 46 do Nysy i Opola oraz nr 381 do Wałbrzycha.
Do Kłodzka dostaniemy się pociągami Kolei Dolnośląskich, kursującymi na trasach: Wrocław Główny – Lichkov, Wałbrzych Miasto – Kudowa-Zdrój oraz Legnica – Kłodzko Miasto. Podróżując do Kłodzka pociągiem to doskonała okazja na skorzystanie z oferty Dolnośląskiego Biletu Weekendowego. W cenie 59 złotych możesz dotrzeć na miejsce oraz powrócić z wycieczki w wyjątkowo atrakcyjnej cenie z niemal każdego zakątka Dolnego Śląska! Bilet uprawnia do nieograniczonej liczby przejazdów pociągami Kolei Dolnośląskich oraz POLREGIO od godz. 18.00 w piątek do godz. 6.00 w poniedziałek.
Panorama KłodzkaHistoria Kłodzka
Gród w posiadaniu Sławnika, ojca św. Wojciecha wzmiankowano już w 981 r. Położony był na szczycie Góry Fortecznej, pod którą powstało podgrodzie z osadą targową. Miejscowość położona na pograniczu stanowiła miejsce walk polsko-czeskich. Ostatecznie, w XI w., w przeciwieństwie do Śląska, znalazła się w rękach czeskich. W XII w. istniała tu osada handlowa, sprowadzono też joannitów, którzy wznieśli klasztor, kościół i szpital. Prawa miejskie nadano Kłodzku w poł. XIII w., poza handlem rozwinęło się wtedy rzemiosło. W XIV w. do miasta sprowadzono augustianów, których dziełem jest prawdopodobnie jeden z najstarszych zabytków języka polskiego – Psałterz floriański. W XV w. husytom nie udało się zdobyć miasta, jednak wojny doprowadziły do zahamowania jego rozwoju. W 1459 r. król czeski Jerzy z Podiebradów utworzył hrabstwo kłodzkie, które nadał swoim synom. W XVI w. hrabstwo przechodziło z rąk do rąk, wreszcie w 1567 r. wykupił je cesarz Maksymilian II. Hrabstwo pozostało jednak odrębną jednostką w ramach Królestwa Czech, ostatecznie zlikwidowano je dopiero w 1816 r. W XVI w. ludność Kłodzka przeszła na protestantyzm, kwitło życie gospodarcze. Duży cios miastu zadała wojna trzydziestoletnia (1618-48), po której doszło do przymusowej rekatolicyzacji całej ludności hrabstwa. Po przejściu pod panowanie pruskie w 1742 r. Kłodzko przekształcono w twierdzę, co spowodowało liczne ograniczenia w rozwoju miasta. Dodatkowe zniszczenia spowodowało oblężenie przez Austriaków w czasie wojen śląskich (1760) i przez wojska napoleońskie (1807).
Twierdza Kłodzko
Widok z twierdzy na miasto i Góry BardzkieNa większą skalę Kłodzko zaczęło się rozwijać na pocz. XIX w., kiedy stało się siedzibą powiatu. Zbudowano szosy, a w 1874 r. doprowadzono linię kolejową z Wrocławia, przedłużoną rok później do Międzylesia i Lichkova. W latach 1879-80 powstała linia do Wałbrzycha, zaś w 1890 r. do Szczytnej, przedłużona w latach 1902-05 do Kudowy-Zdroju, dzięki czemu Kłodzko stało się węzłem kolejowym. Z sąsiednich Krosnowic zbudowano w 1897 r. linię do Stronia Śląskiego. Prawdziwy boom rozwojowy nastąpił po zniesieniu w 1877 r. statusu twierdzy i rozebraniu fortyfikacji w latach 1880-1911. Miasto rozbudowało się w kierunku południowym, powstały budynki poczty, starostwa, sądu i więzienia. Zbudowano też gazownię i wodociągi.
W 1881 r. utworzono Kłodzkie Towarzystwo Górskie (Glatzer Gebirgsverein -GGV), które zajęło się zagospodarowaniem turystycznym Ziemi Kłodzkiej, udostępniono do zwiedzania twierdzę. W okresie międzywojennym powstały osiedla domków na prawym brzegu Nysy Kłodzkiej. Podczas II wojny światowej w twierdzy urządzono więzienie i obozy pracy. Wojska radzieckie zajęły Kłodzko 9 maja 1945 r. bez żadnych walk. Miasto przejęła polska administracja, rozwijało się życie społeczne i kulturalne. W latach 50. XX w. doszło do pierwszych katastrof budowlanych, związanych ze znajdującymi się pod miastem podziemiami. Podczas prac zabezpieczających, zakończonych w 1976 r., rozebrano sporą część zabytkowej zabudowy. W latach 70. XX w. rozpoczęto budowę największego w mieście Os. Kruczkowskiego, dzięki budowie obwodnicy w latach 1976-85 wyprowadzono część ruchu tranzytowego z centrum. W nocy z 7 na 8 lipca 1997 r. część miasta zniszczyła wielka powódź, poziom wody na Nysie Kłodzkiej podniósł się o ok. 9 m ponad przeciętny. W 1999 r. Kłodzko ponownie zostało siedzibą powiatu, obejmującego całą Ziemię Kłodzką. W 2009 r. powstała duża galeria handlowa, a w 2018 r. oddano do użytku obwodnicę południowo-wschodnią.
Stacja kolejowa Kłodzko Główne
Stacja Kłodzko Główne położona jest na linii Wrocław – Międzylesie – Lichkov, uruchomionej na odcinku Kłodzko Główne – Międzylesie w 1875 r. przez Kolej Górnośląską i stanowiącą część połączenia Wrocław – Praga. W latach 1905-07 zbudowano drugi tor na odcinku Kamieniec Ząbkowicki – Krosnowice. W 1994 r. linię zelektryfikowano na odcinku Kłodzko – Międzylesie. W 1879 r. Kolej Dolnośląsko-Marchijska zbudowała linię do Nowej Rudy, przedłużoną rok później do Wałbrzycha, stanowiącą część Śląskiej Kolei Górskiej ze Zgorzelca. W latach 1908-13 linię przebudowano na dwutorową. Ruch pasażerski zawieszono tu w 2006 r., jednak dzięki inicjatywie Urzędu Marszałkowskiego przywrócono go w 2009 r. W 1890 r. Pruskie Koleje Państwowe zbudowały linię Kłodzko – Szczytna, przedłużoną w latach 1902-05 do Kudowy-Zdroju. Fizycznie linia zaczyna się na dawnym posterunku odgałęźnym Kłodzko Nowe. W latach 1998-2000 linia była zamknięta na odcinku Polanica-Zdrój – Kudowa-Zdrój w związku ze szkodami powodziowymi, całą trasę ponownie zamknięto w 2010 r. Po rewitalizacji odcinka Duszniki-Zdrój – Kudowa-Zdrój linię ponownie otwarto w 2013 r., a ruch przejęły Koleje Dolnośląskie. Wreszcie w 1897 r. Pruskie Koleje Państwowe zbudowały linię Krosnowice Kłodzkie – Stronie Śląskie, która od 1994 r. zaczyna się również na dawnym posterunku odgałęźnym Kłodzko Nowe. W 2004 r. zlikwidowano na niej połączenia pasażerskie, obecnie prowadzony jest ruch towarowy do kamieniołomów w Ołdrzychowicach Kłodzkich. W latach 2018-21 dokonano przebudowy przystanku Kłodzko Miasto na stację, wskutek czego spadło znaczenie stacji Kłodzko Główne w ruchu pasażerskim, wcześniej tylko tutaj mogły zaczynać i kończyć bieg pociągi osobowe. Obecnie specjalizuje się ona w ruchu towarowym.
Stacja Kłodzko Główne składa się z dwóch grup torów i umieszczonego wyspowo dworca. Wschodnia grupa torów znajduje się na linii Wrocław – Międzylesie, posiada kilkanaście torów i trzy perony – nr 1 i nr 3 przelotowy oraz nr 2 ze ślepo zakończonymi torami, na którym mogą rozpoczynać bieg pociągi w kierunku Międzylesia, Kudowy-Zdroju i Stronia Śląskiego. Peron nr 3 połączony jest z dworcem stalową kładką nad torami z 1897 r., pierwotnie prowadzącą do ul. Zamkowej i skróconą w 2018 r.
Dalej na wschód znajduje się grupa kilku ślepo zakończonych torów, prowadzących dawniej do ekspedycji towarowej z ok. 1895 r., przebudowanej w 1910 r. Po stronie zachodniej stacji usytuowana jest grupa kilku torów linii do Wałbrzycha z nieczynnym peronem nr 4, obecnie służy ona ruchowi towarowemu. Obie grupy torów połączone są łącznicami, czynną północną i nieczynną południową.
Stacja Kłodzko GłówneNa wylocie ze stacji Kłodzko Główne w kierunku Wałbrzycha znajduje się most nad Nysą Kłodzką z 1878 r. Podczas budowy drugiego toru w 1909 r. most przebudowano. Obecnie posiada kratownicową konstrukcję wyprodukowaną w hucie w Chorzowie i jeden filar. Przyczółki mostu wyposażone są w ceglane umocnienia blokhauzu. Most ma dł. 99,3 m i wys. 5,5 m. Wzdłuż torów biegnie kładka dla pieszych, którą można przejść do ul. Skośnej, gdzie znajdują się dwa domy mieszkalne dla pracowników kolejowych – z ok. 1885 i 1905 r.
Stacja kolejowa Kłodzko Miasto
Stacja Kłodzko Miasto położona jest na linii Wrocław – Międzylesie – Lichkov, uruchomionej na odcinku Kłodzko Główne – Międzylesie w 1875 r. przez Kolej Górnośląską i stanowiącą część połączenia Wrocław – Praga. W latach 1905-07 zbudowano drugi tor na odcinku Kamieniec Ząbkowicki – Krosnowice. W 1994 r. linię zelektryfikowano na odcinku Kłodzko – Międzylesie. Pierwotnie jedyną stacją w mieście było Kłodzko Główne, jednak ze względu na jego oddalenie od centrum władze miejskie zabiegały o powstanie drugiego przystanku. Powstał on pod nazwą Kłodzko Miasto w 1896 r., zbudowano też wtedy dworzec u podnóża nasypu linii kolejowej. W latach 30. XX w. planowano rozbudować przystanek na stację z dużym dworcem, zdołano nawet wznieść dwa dodatkowe perony z wiatami. Zaawansowane prace przerwał wybuch II wojny światowej. Do tej koncepcji powrócono w 1974 r., jednak zdołano wykonać tylko nowy wiadukt przy okazji poszerzania ul. Kościuszki i betonowe przyczółki pod planowany kolejny wiadukt z rozbudowanymi torami. Przy okazji poszerzania drogi rozebrano niestety zabytkowy dworzec. Na wyspowym peronie powstało kilka pawilonów z poczekalnią i kasą biletową. Wieloletnie plany znalazły uwieńczenie w latach 2018-21, kiedy to dokonano przebudowy przystanku na stację. Obecnie posiada ona dwa perony i cztery tory (w tym trzy przelotowe), dzięki czemu możliwe jest tu rozpoczynanie i kończenie biegu pociągów. Ruchem zarządza wzniesiona wtedy nastawnia KM. Z wyniesionych na nasypie peronów rozciąga się widok na kłodzką starówkę. Do stacji przylega dworzec autobusowy, urządzony w budynku dawnego przytułku z ok. 1880 r., w którym znajdowało się przed 1945 r. muzeum przyrodnicze.
Atrakcje i zabytki Kłodzka
Kłodzko - kościół Matki Boskiej RóżańcowejPierwotny gotycki kościół Matki Boskiej Różańcowej zbudowali franciszkanie ok. 1350 r. Na pocz. XVI w. wskutek reformacji zakon opuścił Kłodzko, z kościoła zostało tylko prezbiterium, zamienione na kaplicę cmentarną. Po powrocie franciszkanów w 1604 r. rozpoczęto budowę obecnej barokowej świątyni w latach 1628-31, którą zakończono w 1697 r.
Budowla została przebudowana przez M. von Frankenberga w 1711 r. Po sekularyzacji zakonów w 1810 r. kościół stał pusty, w 1820 r. urządzono w nim katolicki kościół garnizonowy. Od 1945 r. ponownie objęli go franciszkanie. Trzynawowa bazylika nakryta jest sklepieniem kolebkowym z lunetami, kaplice zaś – sklepieniami żaglastymi. Do kościoła prowadzi bogaty portal barokowy, w niszach elewacji stoją XVIII-wieczne figury MB z Dzieciątkiem i św. Antoniego Padewskiego. Niżej znajduje się rzeźba św. Krzysztofa z Dzieciątkiem z 1930 r., a na bramie łączącej świątynię z kamienicą na ul. Grottgera – figura św. Floriana z puttami.
We wnętrzu znajduje się neorenesansowe i eklektyczne wyposażenie z XIX w. z ołtarzem głównym Ukoronowania NMP oraz późnobarokowy prospekt organowy z końca XVIII w. Na stropie i ścianach znajdują się XVIII-wieczne freski 15 tajemnic różańca św., prawdopodobnie dzieło F.A. Schefflera, gruntownie przemalowane w XIX w.
Do kościoła przylega barokowy klasztor franciszkanów, wzniesiony w latach 1678-1731. W latach 1820-1945 w budynku ulokowano szpital wojskowy. Wewnątrz znajduje się refektarz z freskami z 1744 r., pędzla Feliksa Antoniego Schefflera, przedstawiające apoteozę zakonu. W kaplicy stoi gotycka rzeźba Madonny z ok. 1500 r.
Most gotycki na Młynówce w Kłodzku
Kłodzko - Trójca Św. i Ukoronowanie NMP na moście gotyckimMost gotycki porównywany do mostu Karola w Pradze powstał w latach 1286-1390. Włączony był w system murów obronnych i posiadał dwie Bramy Mostowe – dolną z 2. poł. XV w., rozebraną w 1888 r. i górną z końca XIII w., rozebraną w 1904 r. Na moście znajdują się figury, ustawione w dwóch rzędach po trzy. Po lewej stronie widzimy figurę św. Wacława, patrona Czech z 1713 r., przedstawionego jako rycerz dzierżący sztandar. Najstarsza z całego kompleksu Pieta została ufundowana z 1655 r. przez starostę kłodzkiego hr. Jana Jerzego von Götzena, przedstawiona jest w surowej pozie nawiązującej do gotyku. Trzecia figura to św. Jan Nepomucen z 1700 lub 1706 r. fundacji syna hr. von Götzena – Franciszka. Po prawej znajduje się figura patrona Kłodzka, św. Franciszka Ksawerego, ufundowana przez mieszkańców w 1714 r. jako wotum po zarazie. Świętemu towarzyszą trzej chorzy mężczyźni i Indianin z tarczą z herbem Kłodzka. W 1920 r. oryginał zastąpiono kopią. Dalej znajduje się Ukrzyżowanie ze św. Marią Magdaleną, ufundowane w 1734 r. przez hr. von Herbersteina z Gorzanowa. Całość zamyka figura Trójcy Św. i Ukoronowania NMP, ufundowana w 1714 r. przez Franciszka Ferdynanda barona Fitschen z Gorzuchowa.
Na środku rynku stoi ratusz, wzmiankowany w 1366 r., od 1400 r. murowany. W latach 1653-54 zniszczony podczas wojny trzydziestoletniej budynek otrzymał zachowaną do dziś renesansową wieżę. Ratusz spłonął w 1886 r., w latach 1887-90 powstał obecny neorenesansowy budynek projektu Ewalda Bergera. Zegar z rzeźbą herbu miasta – kłodzkiego lwa zamontowano w 1896 r. Obecnie w budynku mieści się siedziba Urzędu i Rady Miasta, a od 1950 r. również biblioteki. Ratusz posiada niejednolitą bryłę i bogaty detal kamieniarski. Przy wejściu południowym znajduje się portal z kartuszem z datą 1889 r., a przy wschodnim – płaskorzeźba, przedstawiająca dwoje dzieci wysypujących pieniądze z pończochy.
Ratusz w Kłodzku
Fontanna na rynku w KłodzkuPo wschodniej stronie ratusza znajduje się barokowa fontanna z XVII/XVIII w. z lwem w koronie, koncha podtrzymywana jest przez 4 delfiny. Obok w 1552 r. ustawiono pręgierz, zlikwidowany w 1793 r. W 2011 r. powstała jego replika, przedstawiająca figurkę chłopca z workiem zboża. Po zachodniej stronie ratusza stoi wotywna figura NMP dłuta Jana Adama Bayerhoffa, wzniesiona w latach 1680-81 po epidemii dżumy. Pod figurą NMP umieszczona jest rzeźba śpiącej św. Rozalii w grocie, którą otaczają posągi św. Józefa, św. Floriana, Anioła Stróża i Archanioła Gabriela. Balustrada ozdobiona jest figurami: św. Franciszka Ksawerego, św. Karola Boromeusza, św. Rocha i św. Sebastiana.
Na rynku zachowały się zabytkowe kamienice, niestety część rozebrano w latach 60.-70. XX w. podczas akcji ratowania starówki, zagrożonej osunięciami z powodu podziemnych korytarzy. Pod nr 4 znajdowała się tawerna wzmiankowana w 1477 r., w 1881 r. założono tu organizację turystyczną Kłodzkie Towarzystwo Górskie (Glatzer Gebirgsverein), co upamiętnia tablica z 2006 r. Obecny budynek w stylu neorenesansu północnoniemieckiego pochodzi z lat 1905-07 i mieści bank. Pod nr 5 funkcjonuje apteka Pod Jeleniem, w związku z czym w 1772 r. na fasadzie umieszczono jego płaskorzeźbę. Pod nr 9 mieścił się Hotel zum schwarzen Bär (Pod Czarnym Niedźwiedziem), elewację zdobi ten drapieżnik. Pod nr 13 od 400 lat znajduje się apteka Pod Murzynem, którego płaskorzeźba powstała po 1722 r.