Jedlina-Zdrój to urokliwe uzdrowisko położone w dolinie otoczonej przez Góry Sowie i Wałbrzyskie. Odkryj fascynującą historię oraz największe atrakcje Jedliny Zdrój.
Historia Jedliny-Zdroju
Na obszarach dzisiejszej Jedliny-Zdroju, w XIII w. powstała osada drwali należąca do księstwa świdnicko-jaworskiego Bolka I.
Pierwsze źródła wody mineralnej odkryto już w XVI w., jednak na większą skalę zaczęto z nich korzystać po uzyskaniu statusu uzdrowiska w 1723 r. Miejscowość należała do właścicieli sąsiedniej Jedlinki – Hansa Christophera barona von Seher-Thoss i jego żony Charlotty, od której imienia nazwano ją Charlottenbrunn. W 1768 r. Jedlinie nadano prawa miejskie, a w 1846 r. powstał Park Zdrojowy. Początkowo uzdrowisko było własnością prywatną, dopiero po 1864 r. stało się własnością gminy.
Rzeźba Charlotty von Seher-Thoss na placu Zdrojowym
Fontanna Trzy Filary Demokracji, Jedlina-Zdrój
Na pocz. XX w. Jedlina-Zdrój przeżywała okres świetności, funkcjonowały liczne hotele, pensjonaty i domy gościnne.
Dojazd do miejscowości ułatwiło doprowadzenie kolei w 1880 r. na trasie Kłodzko-Wałbrzych i w 1904 r. do Świdnicy. W dzielnicach Suliszów i Glinica działały kopalnie węgla kamiennego, przez które zanikły źródła szczawy, co spowodowało konieczność dowożenia wody ze Szczawna-Zdroju. Po 1945 r. miasto zakwalifikowano jako ośrodek lecznictwa wojskowego, od 1962 r. ponownie funkcjonuje jako uzdrowisko. Leczy się tu schorzenia dróg oddechowych, stawów i stany wyczerpania, prowadzone są kąpiele mineralne i inhalacje.
Stacja kolejowa Jedlina-Zdrój
Stacja Jedlina-Zdrój powstała w 1880 r., kiedy Kolej Dolnośląsko-Marchijska zbudowała odcinek Nowa Ruda – Wałbrzych linii z Kłodzka, która wchodziła w skład Śląskiej Kolei Górskiej. Malownicza trasa biegnie przez liczne mosty i wiadukty oraz trzy tunele. W latach 1902-04 Pruskie Koleje Państwowe zbudowały równie malowniczą linię do Świdnicy, biegnącą doliną Bystrzycy. Podczas przebudowy linii Kłodzko – Wałbrzych w latach 1908-1913 wzniesiono dwie nastawnie, lokomotywownię i wieżę ciśnień, zasilającą także pobliskie osiedle kolejowe oraz wiaty peronowe z przejściem podziemnym. Połączenia pasażerskie na linii ze Świdnicy zamknięto w 1992 r., natomiast na linii Kłodzko – Wałbrzych, po krótkiej przerwie w latach 2006-2009 nadal funkcjonują. Jednocześnie w latach 90. XX w. zredukowano Jedlinę-Zdrój do roli przystanku, pozostawiając tylko jeden czynny tor. W 2019 r. rozpoczął się remont linii Świdnica – Jedlina-Zdrój, które zakończyły się w 2023 r. Po ponad 30 latach przywrócono połączenia pasażerskie na jednej z najpiękniejszych tras kolejowych w Polsce.
stacja Jedlina Zdrój
Budynek dawnej stacji Jedlina Dolna
Stacja Jedlina-Zdrój położona jest nad miastem, u stóp Wawrzyniaka (668 m). Znajdowało się na niej 8 torów przelotowych i dwa ślepe, prowadzące do rampy ładunkowej i lokomotywowni. Funkcjonował tu też Ośrodek Wczasów Wagonowych.
Dworzec zbudowany w surowym stylu przemysłowym pochodzi z 1880 r., obecnie służy jako budynek mieszkalny.
Zabytki i atrakcje Jedliny-Zdroju
- Pałac Jedlinka– Barokowy dwór wzniosła rodzina von Kuhl na pocz. XVII w. Podczas wojen śląskich gościł w nim król pruski Fryderyk II Wielki. Karl von Pückler w 1791 r. dokonał przebudowy go na klasycystyczny pałac wg projektu C. Langhansa. Kolejna neoklasycystyczna przebudowa z 1862 r. jest dziełem porcelanowego przemysłowca Carla Kristera. W latach 1944–45 ulokowano tu biuro Organizacji Todt, pracującej nad projektami budowy kompleksu Riese. Po 1945 r. pałac przeszedł na własność Zakładów Włókienniczych Piast i RSP, ulokowano w nim dom dziecka. W 2004 r. kupił go prywatny właściciel. Obecnie w pałacu znajduje się hotel z restauracją i browarem, można też zwiedzać wnętrza. Otacza go rozległy folwark z dawnym browarem, częściowo przebudowany na cele noclegowe.
Pałac Jedlinka- Dom Zdrojowy, który zbudowali w 2 poł. XVIII w. właściciele uzdrowiska, rodzina von Seher-Thoss z Jedlinki. Przebudowano go w latach 1836-1837 oraz ponownie w 1861 r. z inicjatywy nowego właściciela uzdrowiska Carla Kristera, w stylu neoklasycystycznym z elementami neorenesansu..
Dom Zdrojowy w Jedlinie-Zdróju- Sanatorium Uzdrowiskowe Warszawianka i Pijalnia wód mineralnych „Charlotte” nazwana od imienia pierwszej właścicielki zdroju, Charlotty von Seher-Thoss. Po 1945 r. zaniechano eksploatacji wód mineralnych, ponownego odwiertu dokonano w 2003 r., przebudowując trzy lata później pawilon.
Pijalnia wód mineralnych "Charlotta"- Modernistyczny kościół katolicki Trójcy Świętej. Budynek projektu Alfonsa Weigera w formie rotundy o awangardowej jak na tamte czasy bryle powstał w latach 1932-1934.
Kościół Trójcy Świętej w Jedlinie-Zdroju- Kościół poewangelicki w formie bazyliki wzniesiono w latach 1863 r. Świątynia została opuszczona w 1976, a w 2001 r. przekazano ją parafii katolickiej, która budynek odremontowała.
Kościół poewangelicki, ul. Jana Pawła II w Jedlinie-ZdrojuSprawdź aktualny rozkład jazdy pociągów Kolei Dolnośląskich na stacji Jedlina-Zdrój: Jedlina-Zdrój stacja PKP ➤ rozkład jazdy – bilety | Koleje Dolnośląskie (kolejedolnoslaskie.pl)
