Henryk IV Prawy
Henryk IV urodził się w 1257 lub 1258 roku. Był jedynym synem księcia wrocławskiego Henryka III Białego. Gdy ojciec zmarł w 1266 roku, według testamentu Henryka III opiekę nad małoletnim Henrykiem IV i jego księstwem objął król czeski Przemysław Ottokar II. Drugim opiekunem został stryj Władysław, arcybiskup Salzburga. W 1273 roku Henryk IV objął władzę we Wrocławiu. Przyrzekł wówczas Ottokarowi, że nie podejmie żadnej ważnej decyzji bez jego zgody i od niego przyjmie pas rycerski. Dwa lata wcześniej Henryk wziął udział w wyprawie czeskiej przeciwko Węgrom. Jej skutkiem był atak na Wrocław sprzymierzonych z królem węgierskim Stefanem, książąt: Bolesława Wstydliwego i Bolesława Pobożnego.
Sytuacja Henryka III na Śląsku uległa pogorszeniu po klęsce Przemysława Ottokara II z Rudolfem z Habsburga. W 1277 roku książę wrocławski został zmuszony do oddania części ojcowizny (Środy ze Strzegomiem) stryjowi Bolesławowi Rogatce. Swoje pretensje do ziem Henryka IV wysunęli również Bolesław Pobożny oraz margrabia brandenburski Otto V Długi. Ogromnym ciosem dla Henryka była śmierć jego protektora Ottokara w bitwie pod Suchymi Krutami (1278). Książę wrocławski natychmiast udał się do Czech, próbując objąć regencję i opiekę nad małoletnim synem zabitego króla. Jednak przypadła ona margrabiemu brandenburskiemu. Henryk w ramach odszkodowania uzyskał jedynie Kłodzko, a w 1279 roku wykupił Krosno. W 1281 roku miał miejsce zjazd w Baryczy, podczas którego Henryk uwięził podstępnie zaproszonych Przemysła wielkopolskiego, Henryka głogowskiego i Henryka Grubego legnickiego. Zmusił wówczas kuzynów do uznania swojego zwierzchnictwa. Wcześniej Henryk IV popadł w gwałtowny i wieloletni spór z biskupem Tomaszem II zakończony ugodą w 1287 roku i fundacją kolegiaty św. Krzyża we Wrocławiu.
W latach 1288-1289, po śmierci Leszka Czarnego Henryk IV rywalizował o tron krakowski, widząc w swojej osobie dziedzica Bolesława Wstydliwego. Przy pomocy tamtejszych mieszczan i rycerstwa opanował Kraków wraz z zamkiem i rozpoczął starania u papieża o koronację. Będąc blisko celu zmarł w 1290 roku, najprawdopodobniej w wyniku otrucia. Henryk IV zwany Prawym (Probusem) to jeden z najwybitniejszych Piastów Śląskich. Był księciem energicznym i ambitnym oraz zdolnym administratorem i gospodarzem. Korzystając z czeskich wzorców wspierał rozwój miast, które obdarzał przywilejami. Był człowiekiem wykształconym, hołdującym etosowi rycerskiemu. Został pochowany w kolegiacie św. Krzyża.
