Bolko I Surowy
Bolko I Surowy był założycielem świdnicko-jaworsko-ziębickiej linii Piastów. Urodził się pomiędzy 1252 a 1256 rokiem. Był wnukiem Henryka II Pobożnego i synem księcia legnickiego Bolesława II Rogatki. Po śmierci Rogatki w 1278 roku nastąpił podział księstwa pomiędzy jego synów. Najstarszy, Henryk V Brzuchaty otrzymał część legnicką. Natomiast Bolkowi wydzielono księstwo jaworskie, którym miał rządzić wraz z młodszym bratem Bernardem Zwinnym. W 1281 roku Bolko przekazał Bernardowi Lwówek. Wkrótce Bolko rozszerzył swoje panowanie na południowo-zachodnie tereny księstwa wrocławskiego ze Świdnicą, Strzelinem, Ząbkowicami i Ziębicami. Otrzymał je od Henryka V w rewanżu za pomoc okazaną bratu w konflikcie o spadek po Henryku IV Probusie z Henrykiem głogowskim. W 1286 roku, po śmierci Bernarda, Bolko przyłączył Lwówek. W ten sposób ukształtowało się księstwo świdnicko-jaworskie.
W 1296 roku po śmierci Henryka Grubego, Bolko I stal się opiekunem jego trójki małoletnich synów. Wiązało się to z tymczasowym przejęciem przez niego władzy w księstwach wrocławskim i legnickim. Sytuacja taka spotkała się to z oporem możnych wrocławskich, którzy mieli nadać Bolkowi przydomek „Surowy”, po tym jak dokonał częściowego wyburzenia murów księciu aby wjechać do Wrocławia i stłumić bunt jego mieszkańców. Następnie książę Bolko przyłączył do swojego księstwa Sobótkę i odebrał Henrykowi głogowskiemu Chojnów i Bolesławiec, który oddał synom Henryka Grubego.
Bolko I umiejętnie prowadził swoją politykę. Po przez małżeństwo z Beatrycze, związał się sojuszem z margrabiami brandenburskimi. Zbliżył się także do władcy Czech, Wacława II, jednocześnie zachowując niezależność od potężnego sąsiada. W 1289 roku uczestniczył w jego koronacji w Pradze. Bolko kładł duży nacisk na obronność, budując w tym celu wiele zamków. Rosnąca potęga Czech wymusiła na nim wzmocnienie południowo-zachodniej części księstwa. Przy jego granicy wzniesiono zamki, miedzy innymi w Bolesławcu, Bolkowie, Kamiennej Górze, Kliczkowie, Książu, Świdnicy, Wleniu czy w Ząbkowicach. Oprócz tego rozbudowano i wzmocniono istniejące warownie w Grodźcu, Niemczy i Świnach.
Bolko I był władcą doceniającym rolę gospodarczą mieszczaństwa. Zapoczątkował prowadzenie ścisłych rejestrów dochodów, wydatków i zobowiązań miast, założył też własną mennicę. W okresie jego rządów doszło do lokacji na prawie magdeburskim Jeleniej Góry i Kamiennej Góry. W 1292 roku Bolko I ufundował klasztor cystersów w Krzeszowie, który stał się nekropolią Piastów świdnickich. Jego fundator zmarł nagle 9 listopada 1301 roku i został pochowany w tutejszym kościele klasztornym.
